زوج های جوان و افرادی که می خواهند برای اولین بار رابطه جنسی را تجربه کنند یک سوال تکراری را همواره می پرسند : اگر کاندوم پاره شد چه کار کنیم ؟ یا اینکه در اثر بی احتیاطی هنگام رابطه جنسی بدون کاندوم مقداری مایع منی به داخل واژن ریخته شده و باعث ترس و نگرانی طرفین شده است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب به راههای جلوگیری از بارداری به صورت فوری و اورژانسی بپردازیم .
مرسوم ترین راه پیشگیری بصورت اضطراری، مصرف قرصهای معمولی خوراکی ضد بارداری اچ دی یا HD است که به نام “قرص صبح روز بعد” مشهور شده اند که مناسب است در اولین فرصت بعد از نزدیکی بدون کاندوم یا محافظت، از این روش استفاده شود.
این روش به نحوه صحیح استفاده و بخصوص زمان مصرف قرصها بستگی دارد و تقریبا در 98% موارد از حاملگی پیشگیری می کند .
از جمله روش های دیگر جلوگیری از بارداری به صورت فوری و اورژانسی استفاده از قرص ال دی (LD) و تری فازیک است.
چگونه قرص های جلوگیری از بارداری را مصرف کنیم ؟
مصرف اولین دوز قرص ها در این روش حتما باید حداكثر در فاصله زمانی 72 ساعت از تماس جنسی مشكوك صورت گیرد. اگر بیش از 72 ساعت از زمان نزدیكی مشكوك نگذشته باشد، داوطلب می‌تواند با به كار بستن یكی از روش‌های زیر از حاملگی ناخواسته جلوگیری نماید:
– مصرف دو عدد قرص اچ دی ( HD ) باهم و تکرار مصرف آن ۱۲ ساعت بعد.
– مصرف چهار عد قرص LD با هم و تکرار مصرف آن ۱۲ ساعت بعد.
– چهار عدد قرص تری فازیک سفید رنگ در اولین فرصت و چهار عدد دیگر ۱۲ ساعت بعد از مصرف نوبت اول
قرص های ضد بارداری چگونه عمل می کنند ؟
در این بخش به بررسی عملکرد روش های فوری جلوگیری میپردازیم. با مصرف این قرص ها پس از مقاربت روند جایگزینی تخمک لقاح یافته مختل می گردد و یا از تخمک گذاری جلوگیری می شود، همانطور که مطلع هستید تخمک لقاح یافته طی مدتی کوتاه در جای خود قرار می گیرد بنابراین زمان مصرف قرص های ضد بارداری در میزان کاهش احتمال حاملگی موثر است و هرچه سریع تر خورده شوند درصد باردار نشدن را افزایش می دهند. اگر پس از جایگزینی تخمک لقاح یافته اقدام به خوردن قرص کنید عمل سقط رخ خواهد داد.
استفاده از قرص های ضد بارداری به صورت فوری چه مزایایی دارد ؟
– با توجه به اینکه این روش برای جنین خطرناک نیست، در صورت وقوع حاملگی، نیازی به سقط جنین نخواهد بود.
– می‌توان بعد از آمیزش جنسی از آن استفاده نمود.
– استفاده از آن‌ها آسان است.
– از قرصهای معمولی جلوگیری از بارداری می‌توان استفاده کرد.
– اشکالی در بارداری‌های آینده ایجاد نمی‌کند.
آیا استفاده از قرص های اورژانسی عوارض دارد ؟
– تهوع و استفراغ عارضه شایع این روش می‌باشد برای جلوگیری از آن بهتر است نیم ساعت قبل و ۴-۶ ساعت پس از مصرف هر دوز این دارو از داروهای ضد تهوع مانند قرص دیمن هیدرینات ۲۵-۵۰ میلی گرم ویا ویتامین B6 استفاده نمود.
– اختلال در قاعدگی که ممکن است فرد سریع پریود شود زیرا دوز بالای هورمون استفاده شده وبعد یکدفعه سطح هورمون‌ها پایین می‌افتد و باعث قاعدگی می‌شود.
– سر درد و سر گیجه
– احساس ناراحتی در پستان
– افسردگی
– اختلالات پوستی
– تغییرات وزن بدن
– اولیگومنوره و منوراژی
چند هشدار برای زمان مصرف :
– بهتر است كه قرصها با شكم خالی خورده نشود.
– در صورت استفراغ كردن تا دو ساعت پس از استفاده از روش، خوردن مجدد قرصها ضروری است.
– حداكثر دفعات مجاز استفاده از این روش در هر سیكل قاعدگی یك بار است. این روش باید در حداقل دفعات ممكن در طول دوران باروری استفاده گردد. مجاز بودن یك بار استفاده از این روش در هر دوره قاعدگی دلیلی بر تایید مصرف آن در هر دوره قاعدگی به عنوان روش پیشگیری از بارداری نیست.
– در صورتی که فرد پس از 3 هفته از مصرف قرص اورژانسی پربود نشود باید تست بارداری در مورد او انجام شود.
با توجه به اینكه این روش برای جنین خطرناك نیست، در صورت وقوع حاملگی، نیازی به سقط جنین نخواهد بود.
یک روش دیگر : دستگاه آی‌یودی
دستگاه آی یو دی روش مطمئن دیگری برای جلوگیری از بارداری به صورت فوری و اورژانسی است. این روش قادر است تا 5 روز پس از نزدیکی هم از بارداری جلوگیری کند.
IUD مخفف واژه‌ی Intrauterine Device و به‌معنی دستگاهی است که درون رحم قرار داده می‌شود. این دستگاه میله‌ای کوچک به‌شکل حرف T است که باید به‌وسیله‌ی پزشک زنان درون رحم قرار بگیرد. آی یو دی با ترشح ماده‌ای به‌نام پروژستین (یک نوع پروژسترون مصنوعی) یا آزادکردن یون‌های مس مانع لقاح تخمک و اسپرم می‌شود.
احتمال بارداری باوجود آی یو دی بسیار اندک است، اما پزشکان توصیه می‌کنند پس از گذشت زمانی از کارگذاری آی یو دی بهتر است معایناتی انجام شود تا از موقعیت صحیح آی یو دی اطمینان حاصل شود.
اگر تصمیم‌به بارداری داشته باشید، در آی یو دی های مسی، بلافاصله پس از خروج آی یو دی، بارداری امکان‌پذیر است و در آی یو دی های هورمونی، شش هفته پس از خروج می‌توان اقدام به بارداری کرد.