برای روشن شدن موتور و به حرکت در آمدن اتومبیل ها، باید جرقه ای میان بنزین و محفظه هوا درون سیلندر های ماشین رخ دهد که مسئول ایجاد این جرقه یا این حرارت، شمع خودرو می باشد. پس شمع خودرو و کیفیت آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در خرید شمع خودرو باید به نکات ریز و درشتی دقت کرد تا جنسی مرغوب را خریداری کنید. خودروها پس از مدتی نیاز به تعویض شمع خودرو پیدا می کنند. سلامت موتور، مصرف سوخت و بسیاری از ویژگی‌های خودرو، به شمع خودرو بستگی دارد. پس با ما همراه باشید تا به شما در خرید شمع خودروتان کمک کنیم.
انواع شمع خودرو
در حال حاضر می توان برای شمع های خودرو از نظر ساختار و عملکرد، مدل هایی برشمرد که در زیر لیست شده اند:
- سرد
- گرم
- نیکلی
- پلاتینیومی
- ایریدیومی
- چند الکترودی
- مقاومتی
شمع‌ها با توجه به طراحی موتورها، انواع مختلفی دارند. در حالت کلی شمع‌ها به دو نوع گرم و سرد تقسیم می‌شوند. شمع گرم خودرو: این نوع از شمع‌ها گرمای حاصل از احتراق را در مدت‌زمان بیشتری در خود حفظ می‌کنند، که این امر موجب سوختن رسوبات روغن و کربن حاصل از احتراق روی شمع می‌شود. درصورتی‌که رسوبات باقی‌مانده از احتراق‌های قبلی از بین نرود موجب ایجاد آسیب در شمع می‌شوند. از این نوع شمع‌ها در خودروهایی که موتورهایی با دور کمتر و دمای تولیدی پایین‌تری دارند که در اصطلاح به آن‌ها سرد کارکرد می‌گویند استفاده می‌شود. پایه‌ی این نوع شمع‌ها معمولا بلندتر است و گرما در مدت‌زمان بیشتری درون آن‌ها باقی می‌ماند. به همین علت الکترودها دقیقا در داخل محفظه‌ی احتراق و در مجاورت حرارت قرار دارند و با توجه به حرارت بالایی که دارند، در هرلحظه آماده‌ی ایجاد جرقه‌ی بعدی هستند.شمع سرد خودرو: نوع دیگری از شمع‌ها، شمع‌های سرد نام دارند. شمع‌های سرد به علت کوتاه بودن پایه بعد از هر جرقه و احتراق، گرمای خود را از دست می‌دهند. این نوع شمع‌ها از ایجاد احتراق زودرس در موتور جلوگیری می‌کنند. زیرا اگر شمع در دمای بالا باقی بماند، در اثر مجاورت با گرمای موجود در پیستون، زودتر از حد مجاز جرقه و احتراق ایجاد می‌کند که این موجب پایین آمدن کیفیت احتراق می‌شود. به‌مرور زمان این احتراق زودرس موجب آسیب به قطعات و لرزش در موتور می‌شود. شمع‌های سرد در موتورهایی که کارکرد در دماهای بالایی دارند استفاده می‌شوند.اما اگر بخواهیم شمع‌ها را از جهت نوع ساختاری و کیفیت بررسی کنیم به تعداد متنوعی از شمع‌ها برمی‌خوریم. جنس و شکل الکترود به‌کاررفته در ساخت شمع‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت آن‌ها دارد که این موجب ایجاد تنوع در شمع‌ها می‌شود. در اینجا می‌خواهیم به معرفی انواع شمع‌ها به لحاظ کیفیت و ساختار بپردازیم. شمع‌های نیکلی خودرو: اغلب شمع‌های موجود در بازار الکترودی از جنس نیکل دارند. این نوع شمع‌ها دارای الکترودی مرکزی با شکل تخت بوده و به علت آلیاژ به‌کاررفته در ساخت الکترود، از مقاومت گرمایی کمتری نسبت به شمع‌های جدیدتر برخوردارند و طول عمر کوتاه‌تری دارند. عموما بعد از هر ۲۰۰۰۰ کیلومتر باید این نوع شمع‌ها تعویض شوند. البته این زمان به نوع کارکرد موتور هم بستگی دارد. همچنین مصرف سوخت در این نوع شمع‌ها از شمع‌های جدیدتر بالاتر است.
همچنین بخوانید: تفاوت بین خودرو های برقی و هیبریدی
نقش جنس الکترود در انتخاب شمع خودرو
وقتی می خواهید شمع خودرو انتخاب کنید باید به جنس الکترود ها که در ابتدای این مقاله به آن ها اشاره شد توجه کنید. اگر به دنبال شمع خودرو با طول عمر بالا هستید یکی از گزینه های زیر را انتخاب کنید:
- پلاتینیوم
- اریدیوم
اگر خودروی شما به طور مرسوم و پیش فرض از این دو نوع شمع استفاده می کند، هرگز نباید از نوع دیگری برای آن استفاده کنید. استفاده از شمع های دیگر برای خودروهایی که به طور پیش فرض از این نوع شمع ها استفاده می کنند، موجب خسارت به اجزای خودرو و موتور می شود که در طولانی مدت خود را نشان می دهند.
نقش تعداد الکترود ها
معمولا شمع خودرو ها، از تعداد متفاوتی الکترود ساخته می شوند. نمونه هایی که چند الکترودی هستند ۲ تا ۴ الکترود دارند. این گونه شمع ها برای خودرو های گازسوز یا دوگانه سوز بهتر است.
اندازه پایه
نکته بعدی اندازه پایه است. اگر اندازه پایه کوتاه باشد، ممکن است که جرقه صورت نگیرد. بهترین کار این است که از این جهت نیز پایه شمع اصلی خودرو را مورد بررسی قرار دهید.
کد حرارتی شمع خودرو
هر شمع خودرو داری یک کد حرارتی است که در بازه های متفاوتی قرار دارد. معمولا این بازه بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ درجه سانتی گراد است. در صورتی که بازه مورد نظر، کمتر از ۴۵۰ باشد، موجب خام سوزی سوخت شده و اگر بالای ۸۰۰ درجه باشد، موجب می شود که اجزای خودرو و موتور، دچار خسارت شوند.
اجزاء تشکیل دهنده
یک شمع از اجزای مختلفی تشکیل‌شده است که با توجه به عملکرد و شرایط ویژه‌‌ی کارکرد آن، مثل حرارت و شدت‌جریان بالا نیاز است که از اجزایی باکیفیت ساخته شود. انرژی الکتریکی موردنیاز شمع برای ایجاد جرقه از طریق وایر دلکو به فیش وایر و سپس انتقال آن از مسیر عایق سرامیکی به الکترود داخل شمع انجام می‌شود. این عایق مانع از انتقال جریان به بدنه‌ی موتور می‌شود که اگر این قسمت سرامیکی شکسته باشد موجب انتقال جریان به بدنه‌ی موتور و مانع از عملکرد صحیح شمع می‌شود. در قسمت میانی شمع یک‌مهره قرار دارد که محل قرارگیری آچار برای نصب شمع روی موتوراست که با توجه به نوع موتور خودرو اندازه‌ی این مهره می‌تواند متفاوت باشد. اما مهم‌ترین قسمت شمع که کار ایجاد جرقه را بر عهده دارد الکترودهای مثبت و منفی شمع هستند. الکترودهایی که یکی به بدنه‌ی شمع متصل بوده و دارای جریان منفی است و دیگری الکترود مثبت است که در بخش مرکزی شمع قرار دارد و قسمت کوچکی از آن از انتهای شمع بیرون زده و در مجاورت الکترود منفی قرارگرفته است. این دو الکترود با یک‌فاصله‌ی بسیار اندک که به آن گپ شمع گفته می‌شود نسبت به هم قرار دارند. جنس و آلیاژ به‌کاررفته در ساخت الکترود شمع‌ها تعیین‌کننده کیفیت و طول عمر شمع است.
ضرورت تعویض شمع
با توجه به موارد گفته‌شده و پی بردن به‌ضرورت استفاده از شمع مناسب در خودرو، احتمالا متوجه شده‌ایم که چه شمعی و از چه جنسی را برای خودروی خود انتخاب کنیم. اما اینکه چه مدل شمعی برای چه خودرویی مناسب است نکته‌ای است که در اینجا می‌خواهیم آن را بیان کنیم. شرکت‌های سازنده‌ی شمع، محصولات خود را با توجه به قدرت و نوع موتور خودروها برای مدل‌های مختلف توصیه می‌کنند که این پیشنهاد برگرفته از قدرت و توان موتور ارائه می‌شود. اینکه در موتور خودرو چه میزان حرارتی ایجاد می‌شود، در انتخاب شمع اهمیت دارد و انتخاب شمع با درجه حرارتی مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. درصورتی‌که درجه حرارتی شمع بالا باشد موجب رسوب گرفتن جرقه زن و کاهش قدرت جرقه می‌شود. اما اگر شمع درجه حرارتی پایینی داشته باشد دمای آن بالا رفته و موجب احتراق زودتر از موعد و داغ شدن شمع و درنهایت آسیب رسیدن به قطعات موتور می‌شود. نکته‌ی دیگری که باید موردتوجه قرارداد بازدید شمع خودرو پس از هر ۲۰۰۰۰ کیلومتر کارکرد است. این بازدید موجب آگاهی از وضعیت شمع می‌شود تا اگر معیوب شده باشد آن را تعویض کرد یا آن‌که اگر فاصله‌ی گپی که بین الکترودها وجود دارد از حالت استاندارد خارج‌شده باشد بتوان آن را تنظیم کرد. استفاده از شمع معیوب یا نامناسب در خودرو موجب کاهش شتاب، افزایش مصرف سوخت، روشن نشدن یا دیر روشن شدن خودرو، خام‌سوزی سوخت و ایجاد لرزش و صدا در موتور می‌شود یا اینکه در شرایط بدتر موجب ایجاد آسیب در قطعات موتور خودرو خواهد شد.
سخن آخر
زمانی که می خواهید بهترین شمع خودرو را انتخاب کنید، لازم است که به نوع خودرو نیز توجه داشته باشید و زیر نظر تعمیرکار خبره این کار را انجام دهید. این موضوع مخصوصا در خودروهای جدید اهمیت بیشتری پیدا کرده است.