بلوغ به دورانی گفته می‌شود که در طی آن پسران یا دختران در حال رشد، تحت فرایند بلوغ جنسی قرار می‌گیرند. بلوغ شامل یک سری از تغییرات فیزیکی و یا مراحلی است که به کسب قابلیت باروری و بروز صفات ثانویه جنسی و ویژگی‌های فیزیکی مرتبط با مردان و زنان بزرگسال (مانند رشد موهای ناحیه تناسلی) منتهی می‌شود. اگر چه بلوغ شامل یک سری از تحولات بیولوژیک یا جسمی است، اما این روند می‌تواند بر رشد روانی و عاطفی نوجوانان نیز تاثیرگذار باشد. اگر فرزند شما قبل از 8 سالگی (بلوغ زودرس) یا بعد از 14 سالگی (بلوغ دیررس) به بلوغ برسند باید تحت نظر پزشک قرار گیرند.
متوسط سن بلوغ برای دختران، 11 سالگی و برای پسران، 12 سالگی است. اما هیچ جدول زمانی برای این پدیده مقرر نشده است. بنابراین اگر فرزند شما قبل یا بعد از دوستان خود به بلوغ می‌رسد، نگران نباشید. زیرا شروع بلوغ در هر سنی از محدوده 8 تا 14سالگی کاملا” طبیعی است. به طور کلی این فرایند حدود چهار سال به طول می‌انجامد.
اولین نشانه‌های بلوغ دختران
معمولا” اولین نشانه بلوغ دختران، رشد سینه‌های آنهاست. طبیعی است که جوانه پستان گاهی اوقات بسیار حساس به لمس شود، یا رشد یکی از سینه‌ها چند ماه قبل از سینه دیگر آغاز شود.
موهای ناحیه تناسلی نیز شروع به رشد می‌کند و رشد مو در پاها و بازوها به طور محسوس افزایش می‌یابد.
نشانه‌های بعدی بلوغ دختران
پس از یک سال (یا بیشتر) پس از آغاز بلوغ و طی چند سال آینده:
رشد سینه دختران همچنان ادامه دارد و شکل سینه‌ها پرتر و کامل‌تر می‌شود.
در حدود دو سال بعد از آغاز بلوغ، دختران معمولا” اولین دوره قاعدگی خود را تجربه می‌کنند.
موهای ناحیه تناسلی، ضخیم‌تر و مجعدتر می‌شود.
موهای زیر بغل شروع به رشد می‌کنند. در برخی از دختران، رویش مو در سایر قسمت‌های بدن مانند لب بالایی نیز رخ می‌دهد. این امر کاملا” طبیعی است.
تعریق دختران افزایش می‌یابد.
اغلب دختران دچار آکنه می‌شوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکه‌های پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر می‌شوند.
ترشحات سفید واژن در دختران بوجود می‌آید.
دختران وارد مرحله جهش رشد می‌شوند. از زمانی که دوره قاعدگی دختران شروع می‌شود، رشد سالانه آنها 5 الی 7.5 سانتی‌متر (2/3 اینچ) بیشتر از سال آینده (یا دو سال بعدی) خواهد بود. پس از آن دختران به قد بزرگسالی خود می‌رسند.
بسیاری از دختران دچار افزایش وزن می‌شوند، که امری طبیعی است. زیرا شکل بدن آنها دچار تغییرات می‌شود.
همچنین تجمع چربی در امتداد بازو، ران و قسمت فوقانی کمر افزایش می‌یابد؛ باسن دختران گردتر شده و کمر آنها باریک‌تر می‌شود.
پس از حدود چهار سال از بلوغ در دختران:
فرم سینه‌های دختران مانند زنان شده است.
موهای ناحیه تناسلی به داخل ران گسترش یافته است.
اندام تناسلی به طور کامل شکل گرفته است.
رشد قد آنها متوقف می‌شود.
نشانه‌های بلوغ در پسران
معمولا” اولین نشانه بلوغ پسران، بزرگتر شدن بیضهها و نازک و قرمز شدن کیسه بیضهها است.
موهای ناحیه تناسلی نیز به تدریج در پایه آلت تناسلی ظاهر می‌شود.
نشانه‌های بعدی بلوغ پسران
یک سال (و یا بیشتر) پس از شروع بلوغ و طی چند سال آینده:
آلت تناسلی و بیضهها رشد کرده و کیسه بیضه به تدریج تیره‌تر می‌شود.
موهای ناحیه تناسلی پسران ضخیم‌تر و مجعدتر می‌شود.
موهای زیر بغل آنها شروع به رشد می‌کنند.
تعریق پسران افزایش می‌یابد.
سینه‌ها ممکن است به طور موقت کمی متورم گردد، که امری طبیعی است و به منزله شکل گیری سینه مردان نمی‌باشد.
پسران ممکن است در خواب دچار “احتلام” شوند. (انزال غیر ارادی منی هنگام خواب).
صدای پسران “شکسته” می‌شود و دائما” در حال بم‌تر شدن است. ممکن است طی یک مدت، صدای آنها یک لحظه بسیار بم باشد و کمی بعد بسیار بلند شود.
اغلب پسران دچار آکنه می‌شوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکه‌های پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر می‌شوند.
پسران وارد مرحله جهش رشد می‌شوند. افزایش قد آنها به طور متوسط، 7 الی 8 سانتی‌متر (3اینچ) در سال خواهد بود و قد و قامت آنها مردانه‌تر خواهد شد.
طی حدودا چهار سال پس از شروع بلوغ پسران:
اندام تناسلی آنان مانند یک فرد بزرگسال به نظر خواهد رسید و موهای ناحیه تناسلی به داخل رانها گسترش می‌یابد.
رویش موهای صورت آغاز می‌شود و پسران می‌توانند موهای ریش و سبیل خود را اصلاح کنند.
پسران با سرعت کند‌تری قد می‌کشند و رشد آنها به طور کامل در حدود 16 سالگی متوقف می‌شود. (اما ممکن است بدن آنها همچنان عضلانی‌تر گردد).
اکثر پسران تا 18 سالگی، به بلوغ کامل خواهند رسید.
چگونه می‌توان با مسئله بلوغ کنار آمد؟
احساسات فرد می‌تواند در طول این دوره از زندگی طغیان کند و منجر به افسردگی، نا امنی و خشم گردد. دانستن اینکه چگونه می‌توان با بلوغ کنار آمد، بسیار مهم است تا دختران و پسران، انتقال آرام‌تری به دوران بزرگسالی را تجربه کنند.
نکته اول
با یک بزرگسال قابل اعتماد در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید. بزرگسالان نیز این دوران را گذرانده‌اند و به هر طریقی که شما نیاز دارید، آماده کمک به شما هستند. از آنجا که آشفتگی عاطفی بخشی از بلوغ است، فقط صحبت درمورد ناکامی‌های خود با یک گوش شنوا و همدرد، کمک شایانی به شما می‌کند.
نکته دوم
به صحبت‌های پدر و مادر و افراد مورد علاقه خود، در مورد تغییرات بدن خود گوش فرا دهید. میل جنسی و فشار همسالان، دو مورد از مسائل اصلی است که مایه نگرانی والدین شماست. آنها در پی کنترل زندگی شما نیستند، بلکه تنها ذهن شما را در خصوص طبیعی و هنجار بودن احساسات و نگرانی‌های شما، آسوده می‌سازند.
نکته سوم
به مطالعه مطالب موجود در مورد تغییراتی که برای شما رخ خواهد داد، بپردازید. آگاهی از آنچه که اتفاق خواهد افتاد، به شما کمک خواهد کرد با آن بخوبی کنار بیایید، به جای اینکه در مورد بدن در حال تغییر خود، در ناآگاهی و بی خبری بمانید. برخی از افراد در گذشته با اولین دوره قاعدگی یا “احتلام” خود، ترس را تجربه کرده‌اند. هنگامی که شما دچار این تغییرات می‌شوید، مطالعه و آگاهی قبلی، به برطرف کردن این ترس‌ها به شما کمک خواهد کرد.
نکته چهارم
به طور منظم ورزش کنید. دو تا سه بار در هفته ورزش کردن، بدن و ذهن شما را سالم نگه می‌دارد. همچنین استرس شما را تسکین می‌دهد، ضمن اینکه سطح هورمون‌ها را در محدوده طبیعی سن شما حفظ می‌کند.
نکته پنجم
آگاه باشید که همه افراد با سرعت متفاوتی به بلوغ می‌رسند. اگر بهترین دوست شما سینه‌های بزرگتری دارد و یا اگر دوست مذکر شما اصلاح صورت خود را به رخ می‌کشد، در حالی که صورت شما هنوز عاری از ریش و سبیل است، وحشت‌زده نشوید. زیرا شما هنوز در حال رشد هستید و ممکن است بدن شما به زمان بیشتری برای رسیدن به این مرحله نیاز داشته باشد.
