مراقبت از فردی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اهمیت زیادی دارد چرا که هیچ تجربه ای بدتر از مورد تجاوز قرار گرفتن نیست. در این مطلب با کارشناسانی در این باره صحبت شده است که می توانید از نظرات و توصیه های آنها استفاده کنید.
ماجرای انتشار اخبار کودک‌آزاری‌ها در دو، سه سال گذشته بیش از پیش نظر مردم را به خود جلب کرده است. پس از قتل ستایش قریشی، کودک افغانستانی و بعد آتنا، دختر کوچک پارس‌آبادی، نوبت به دختر افغانستانی دیگری به اسم ندا رسید که قربانی هوس مرد همسایه شد. اما ماجرا اینجاست که این سلسله اتفاقات و آسیب‌های اجتماعی پایانی ندارند و تنها چند مورد از آنها رسانه‌ای و همه‌گیر می‌شوند. آمار و ارقام محرمانه در سازمان‌های دولتی و همچنین سازمان پزشکی قانونی، حاکی از آن است که هرساله تعداد اجساد کودکانی که قربانی کودک‌آزاری و تجاوز جنسی می‌شوند، کم نیست و تنها تعدادی از آنها توجه رسانه‌ها را به خود جلب می‌کند.
در پنج ماه گذشته، انتشار چند خبر پیاپی درباره آزار جنسی کودکان، تأثیرات فراوانی بر جامعه گذاشته است. قتل اهورا، کودک سه‌ساله از شمال کشور که قربانی کودک‌آزاری ناپدری خود بود، ندا دختر 9ساله افغانستانی که در مشهد قربانی شد، ماجرای آزار جنسی دانش‌آموزان یک مدرسه غیرانتفاعی در غرب تهران و همچنین تجاوز به یک کودک افغانستانی در خمینی‌شهر، موجی از نگرانی را در میان مردم برانگیخته است. ماجرا ساده به نظر می‌رسد؛ پس از اعلام اخباری این‌چنینی، رسانه‌ها برای روشن‌کردن زوایای یک ماجرا، اقدام به انتشار خبر و مصاحبه با اشخاص مرتبط می‌کنند.
اما گاهی در این اطلاع‌رسانی، حریم شخصی افراد و همچنین فرد آزاردیده با انتشار عکس‌ها و نام او به خطر می‌افتد و انگار کسی به فکر میزان تخریب این اتفاق نیست. درحالی‌که بعد از فروکش‌کردن تب انتشار خبر، فرد آزاردیده و خانواده‌ای باقی می‌مانند که مدتی کانون توجه بوده‌اند و حالا کسی حتی حاضر به پاسخ‌دادن تلفن آنها نیست.
همچنین بخوانید : شناخت انواع کودک آزادی و علل آن
مسئله اصلی در این میان، حلقه مفقوده نگهداری و مراقب از فرد آزاردیده جنسی از یک طرف و بی‌توجهی به نوع انتشار چنین اخباری برای امنیت روانی جامعه از سوی دیگر است. سؤال این است که آیا انتشار اخبار تجاوز و آزار، مانند اخبار خودکشی محدودیتی دارد و از طرفی چگونه باید امنیت روانی فرد آزاردیده جنسی را تأمین و از او مراقبت کرد؟
دکتر ضمیری، روان‌شناس و سکسولوژیست، درباره مراقبت از فردی که آزار جنسی دیده است، می‌گوید: وقتی به کسی تجاوز می‌شود، با دو طیف از عارضه روبه‌رو می‌شود؛ یک بخش از این عوارض به‌سرعت پس از تجاوز بروز پیدا می‌کنند و بخش دیگر به مرور زمان پدیدار می‌شوند. شاید از عوارضی که در ابتدای امر متوجه فرد تجاوزدیده است، بتوان بهت‌زدگی را نام برد. این افراد اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند و تصور می‌کنند کار اشتباهی انجام داده‌اند و از اجتماع طرد می‌شوند.
آنها به صورت مداوم نوع لباس و پوشش خود را قضاوت می‌کنند و حتی دچار عذاب‌وجدان نیز می‌شوند. دچار استرس‌شدن، نماندن در فضاهای تاریک و بسته و حاضرنشدن در اماکنی که شبیه به محل وقوع حادثه است نیز جزء دیگر عوارضی است که این افراد دارند. آنها به هر تماس فیزیکی از اطراف، واکنش‌های منفی نشان می‌دهند و حتی ممکن است تا مدت‌ها از ارتباط و رابطه جنسی با همسران خود سر باز بزنند. از عوارض بلندمدت این اتفاق می‌توان بی‌اعتمادی، نفرت از برقراری رابطه جنسی و افسردگی مزمن را مثال زد.
در چنین شرایطی اگر قربانی، جلسات روان‌درمانی و دارودرمانی را به‌خوبی و منظم انجام دهد، امکان بهبود کامل وجود دارد. متأسفانه در کشور ما جلسات گروه‌درمانی برای خانم‌های آسیب‌دیده وجود ندارد؛ درحالی‌که این روش درمانی بسیار کارآمد است و می‌تواند روند درمان را تسریع کند. به‌طورکلی در هشت تا 18 ماه گروه‌درمانی نتایج شگرفی به‌همراه دارد.
تجاوز بدترین اتفاقی است که یک فرد می‌تواند تجربه کند، اگر درمان انجام نشود، این موضوع تا سال‌ها می‌تواند فرد را آزار داده و زندگی‌اش را تحت‌الشعاع قرار دهد. در روند درمان این افراد، حضور و همکاری خانواده بسیار حائز اهمیت است. آنها نباید با او دراین‌باره صحبت کنند و باید بستری فراهم کنند که انگار اتفاقی نیفتاده است.
دکتر مدنی، جامعه‌شناس، نیز در پاسخ به این سؤال که رسانه‌ای‌کردن اخبار تجاوز چه چارچوبی دارد، می‌گوید:اطلاع‌رسانی و آگاه‌کردن همیشه امری مثبت قلمداد شده و تنها یک مورد استثنا شده و آن خودکشی است؛ آن‌هم به‌طور خاص نه نفی مطلق اطلاع مردم از خودکشی یا وقوع خودکشی، بلکه انعکاس آن به نحوی كه بتواند مشوق دیگران برای خودكشی شود. این نیز به دلیل خاصیت و ماهیت خودکشی است که این مسائل در نظر گرفته می‌شود و بنابراین انتشار اخبار آن می‌تواند مورد سوءتفاهم قرار بگیرد که تشویق به خودکشی انجام شده است.
اما در سایر مشکلات اجتماعی، بیان مشکلات و انعکاس اخبار آن به خودی خود هیچ منع و تأثیر منفی نداشته، بلکه موجب حساس‌سازی جامعه نسبت به موضوع شده است، البته درباره همه مشکلات اجتماعی تبصره‌هایی وجود دارد، مثل اینکه هویت آزاردیده و حتی آزاردهنده تا پایان تحقیقات قانونی فاش نشود یا استفاده از عکس این افراد و هر چیزی که ممکن است بر آینده افراد به‌ویژه فرد آزاردیده تأثیر بگذارد، باید مورد توجه قرار داد.
ولی همیشه به انعکاس اخبار مبنی بر وقوع تجاوز، سرقت و زمینه‌های بروز و ظهور آن، تأکید شده است؛ چراکه می‌تواند حساسیت جامعه را بالا ببرد.توجه به فرد آزاددیده، ایجاد پناه و امنیت برای او و همچنین مقصرنساختن از او، اولین اقدامی است که باید برای این گروه از افراد انجام داد.
سؤال این است که در موقعیت‌های ایجادشده اخیر، چقدر حریم افراد آزاردیده و خانواده آنها حفظ شد؟ چقدر برای آینده آنها برنامه‌ریزی و چقدر مسئله مقصر جلوه‌ندادن افراد آزاردیده در نظر گرفته شد؟ با مرور اخبار چند هفته گذشته و یادداشت‌های منتشرشده، شاید نتوان نتیجه مثبتی گرفت. مسئله‌ای که به نظر می‌رسد باید به آن توجه کرد، اتخاذ سیاستی رسانه‌ای برای چنین اتفاقاتی است؛ چیزی که رسانه‌ها از آن بی‌بهره‌اند.
منبع : sharghdaily.ir
